Μιλ, Τζέιμς

(James Mill, Νορθγουότερ Μπριτζ, Άνγκας 1773 – Λονδίνο 1836). Άγγλος φιλόσοφος και οικονομολόγος, πατέρας του Τζον Στούαρτ. Αφού συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Εδιμβούργο και στο Λονδίνο, έγινε στενός συνεργάτης του Μπένθαμ, από την σκέψη του οποίου επηρεάστηκε. Είχε ενεργή συμμετοχή στη δημόσια ζωή, συμβάλλοντας στη μεταρρύθμιση της αποικιακής διοίκησης της Ινδίας και στην αγγλική εκλογική μεταρρύθμιση του 1832. Σημαντική επιτυχία σημείωσε το βιβλίο του Ιστορία της Ινδίας στο οποίο διατύπωσε αυστηρές επικρίσεις εναντίον των Άγγλων κατακτητών. Πάνω στις θέσεις του Χιουμ ανέπτυξε την ψυχολογική θεωρία του συνειρμού. Ασχολήθηκε επίσης με την ηθική, ερχόμενος σε σύγκρουση με τον Μάκιντος και διατυπώνοντας μια ωφελιμιστική αντίληψη της ηθικής. Στην οικονομία ήταν οπαδός του Ρικάρντο, της θεωρίας του οποίου έδωσε την πρώτη συστηματική έκθεση. Επικρίθηκε με εξαιρετική βιαιότητα από τον Μαρξ, που διέκρινε στο έργο του την πρώτη ένδειξη της διάλυσης της ρικαρντιανής σχολής και της κλασικής πολιτικής οικονομίας γενικά. Από τα έργα του πρέπει να αναφερθούν ιδιαίτερα: Ιστορία της Βρετανικής Ινδίας (1818), Στοιχεία πολιτικής οικονομίας (1821) και Ανάλυση των φαινομένων του ανθρώπινου νου (1829).